سیستم اعلام و اطفا حریق صنعتی و کارخانه

کارخانه ها سازه های صنعتی هستند که در آن عملیات های مختلفی از جمله تولید و مونتاژ کالا صورت می گیرد. این ساختمان ها اغلب تعداد زیادی از کارگران تمام وقت را در خود جای می دهند. با توجه به فرآیندهای روزمره و محیط شلوغ کارخانجات، خطر حوادثی مانند آتش سوزی قابل توجه است. در ادامه مقاله به موضوعاتی مانند سیستم اعلام حریق کارخانه، سیستم های اعلام حریق صنعتی، روش های نصب و مزایای آن ها خواهیم پرداخت. همچنین سیستم های اعلام و اطفاء حریق در کارخانه ها و صنایع مختلف، انواع آشکارسازهای اعلام حریق صنعتی و اهمیت اجرای اقدامات ایمنی آتش سوزی در کارخانه ها برای کاهش خطر آتش سوزی را مورد بحث قرار خواهیم داد.

سیستم اعلام حریق کارخانه

آتش‌سوزی در کارخانه‌ها و ساختمان‌های صنعتی می‌تواند منجر به آسیب به اموال تجاری و به‌طور غم‌انگیز، تلفات جانی شود. در نتیجه، بسیاری از کارخانه ها برای خرید و انتخاب مناسب ترین سیستم از بین گزینه های موجود، از شرکت های نصب سیستم اعلام حریق کمک می گیرند. این سیستم ها معمولاً شامل نقشه ای هستند که ساختمان را به مناطق تقسیم می کند و مناطق احتمالی آتش سوزی را نشان می دهد. قبل از پرداختن به جزئیات، مهم است که در مورد خطرات موجود در کارخانه ها که می تواند باعث آتش سوزی شود، صحبت کنیم.

انواع سیستم اطفا حریق کارخانه

همانطور که قبلا ذکر شد، انواع سیستم های اطفاء حریق در کارخانه ها مورد استفاده قرار می گیرند و انتخاب سیستم مناسب باید بر اساس تجزیه و تحلیل جامع خطرات آتش سوزی و عوامل خطر موجود در تاسیسات باشد. عوامل موثر در انتخاب سیستم اطفاء حریق شامل نوع خطرات آتش سوزی، مواد و ماشین آلات درگیر و چیدمان محل می باشد. جستجوی راهنمایی از متخصصان مجرب در این زمینه می تواند در ارزیابی نیازهای حفاظت از حریق و متعاقبا طراحی، نصب و اجرای مناسب ترین سیستم اطفای حریق کمک کند.

1. سیستم اطفاء حریق آب:

این سیستم ها از آب به عنوان عامل خاموش کننده استفاده می کنند و برای آتش سوزی های کلاس A (جامد) مناسب هستند. بسته به نیازهای استفاده، سیستم های اطفاء حریق آب ممکن است از پیکربندی لوله کشی مرطوب، خشک، پیش از عمل یا سیل استفاده کنند. توجه به این نکته مهم است که این سیستم ها در درجه اول از ساختار خود کارخانه محافظت می کنند و ممکن است برای محافظت از تجهیزات یا به حداقل رساندن زمان خرابی کارخانه ایده آل نباشند.

2. سیستم اطفاء حریق گازی:

سیستم های اطفاء حریق گازی معمولاً از گازهای بی اثر مانند دی اکسید کربن، نیتروژن یا آرگون به عنوان عامل خاموش کننده استفاده می کنند. این سیستم ها با کاهش غلظت اکسیژن در منطقه حفاظت شده یا مختل کردن مثلث آتش عمل می کنند. سیستم‌های اطفاء حریق با عامل تمیز، زیرمجموعه‌ای از سیستم‌های گاز، از عواملی مانند گاز FM-200 و Novec 1230 استفاده می‌کنند که آنها را برای آتش‌سوزی‌های کلاس B (مایعات قابل اشتعال)، کلاس C (گازهای قابل اشتعال) و کلاس E (برق) مناسب می‌سازد. سیستم های عامل تمیز به ویژه برای کارخانه هایی که تجهیزات حساس الکتریکی و الکترونیکی دارند مناسب هستند.

3. سیستم اطفاء حریق فوم:

سیستم های اطفاء حریق فوم از فوم به عنوان عامل خاموش کننده استفاده می کنند و در برابر آتش های کلاس A و B موثر هستند. فوم یک لایه محافظ روی آتش ایجاد می کند و از رسیدن اکسیژن به آن و خفه شدن شعله ها جلوگیری می کند. مزیت مهم سیستم های فوم توانایی آنها در جلوگیری از احتراق مجدد است. فوم ممکن است به اشکال مختلفی مانند انبساط کم، انبساط متوسط، انبساط زیاد و یا از طریق هوای فشرده اعمال شود.

4. سیستم اطفاء حریق پودری:

سیستم های اطفای حریق پودری از پودرهای شیمیایی خشک مانند فسفات مونوآمونیم، بی کربنات سدیم یا بی کربنات پتاسیم برای سرکوب آتش های کلاس A، B و C استفاده می کنند. این سیستم‌ها به‌ویژه در محیط‌هایی که اطفاء سریع آتش بسیار مهم است، مانند کارخانه‌های شیمیایی یا رنگ، مؤثر هستند.

هر نوع سیستم اطفاء حریق مزایای خود را دارد و برای انواع خاصی از خطرات آتش سوزی مناسب است و بر اهمیت انتخاب سیستم مناسب متناسب با نیازها و خطرات منحصر به فرد محیط کارخانه تاکید دارد.

اقدامات پیشگیرانه از بروز آتش در کارخانه‌ها و صنایع

قبل از اجرای اقدامات پیشگیرانه در برابر آتش سوزی در کارخانه ها و صنایع مختلف، درک خطرات احتمالی در این ساختمان ها ضروری است. انجام یک ارزیابی کامل از این خطرات می تواند به طور قابل توجهی تلاش های پیشگیری از حریق را افزایش دهد و به نصب سیستم های اعلام حریق مناسب متناسب با نیازهای کارخانه ها و محیط های صنعتی کمک کند.

1. ماشین آلات سنگین:

کارخانه‌ها برای عملیات روزانه به ماشین‌آلات پیشرفته متکی هستند، اما حتی با استانداردهای مدرن، این ماشین‌ها ممکن است همچنان دارای نقص یا مشکلاتی باشند که خطر آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد. در حالی که اکثر عیوب را می توان بدون حادثه اصلاح کرد، عواملی مانند نشت مواد قابل اشتعال مانند روغن، همراه با گرمای تولید شده توسط ماشین آلات و جرقه های الکتریکی، در صورت عدم رسیدگی می تواند منجر به حوادث آتش سوزی شود.

2. مواد قابل اشتعال:

کارخانه ها اغلب مواد ضروری برای تولید را در خود جای می دهند که بسیاری از آنها بسیار قابل اشتعال هستند. نگهداری نادرست این مواد خطر اشتعال را افزایش می دهد، به ویژه در صنایعی مانند تولید مبلمان یا کاغذ که مواد اولیه به راحتی در اثر تماس با آتش یا جرقه مشتعل می شوند. امکانات ذخیره سازی ناکافی می تواند خطر را تشدید کند، به خصوص زمانی که سطح موجودی بالا باشد.

3. خطاهای الکتریکی:

ایرادات الکتریکی در هر ساختمانی نگران کننده است، اما در کارخانه ها و مجتمع های صنعتی که ماشین آلات سنگین و سیستم های الکتریکی رایج هستند، احتمال بروز چنین ایرادی افزایش می یابد. این کار بر زیرساخت های الکتریکی کارخانه فشار وارد می کند و خطر حوادث آتش سوزی را افزایش می دهد مگر اینکه اقدامات پیشگیرانه اجرا شود.

4. محل های آشپزخانه و استراحت:

مناطقی مانند آشپزخانه و اتاق استراحت دارای وسایلی مانند اجاق گاز و مایکروویو هستند. در صورت استفاده نادرست یا اگر پروتکل های ایمنی در مورد استفاده از تجهیزات و روش های خاموش شدن نادیده گرفته شوند، این مناطق خطر آتش سوزی را به همراه دارند. در حالی که خطرات آتش سوزی در هر فضای کاری وجود دارد، مدیریت کارخانه باید توجه خاصی به این مناطق داشته باشد و خطرات احتمالی را کاهش دهد.

5. عدم آموزش ایمنی آتش نشانی:

در کارخانه ها و ساختمان های صنعتی، کارکنان نقش مهمی در پیشگیری و مهار آتش دارند. آموزش کافی در مورد پروتکل های ایمنی آتش سوزی برای کارکنان ضروری است تا به طور موثر به حوادث آتش سوزی پاسخ دهند. بدون آموزش مناسب، خطر آسیب مالی و تلفات جانی در محوطه کارخانه تشدید می شود.

اجرای اقدامات لازم برای پیشگیری و کنترل حریق در کارخانه ها:

آتش سوزی در کارخانه ها می تواند منجر به خسارات مالی قابل توجه و تلفات جانی شود، اما می توان از آنها جلوگیری کرد. در حالی که حذف کامل خطرات آتش سوزی چالش برانگیز است، اقدامات پیشگیرانه می تواند به طور قابل ملاحظه ای احتمال آتش سوزی را کاهش دهد و خسارات مرتبط را کاهش دهد. روش های زیر برای به حداقل رساندن خطر آتش سوزی در کارخانه ها هستند:

1. ارزیابی جامع خطر آتش سوزی:

انجام یک ارزیابی جامع از خطرات آتش سوزی در محوطه کارخانه بسیار مهم است. این ارزیابی مناطق خطر بالقوه را شناسایی می کند و مالکان و مقامات را قادر می سازد تا اقداماتی را برای کاهش این خطرات و اطمینان از رعایت مقررات ایمنی آتش نشانی اجرا کنند.

2. سیستم های اعلام حریق کارآمد:

نصب سیستم اعلام حریق موثر در کارخانجات و مراکز صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است. این سیستم‌ها، از کپسول‌های آتش‌نشانی دستی گرفته تا سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق پیشرفته، تشخیص زودهنگام آتش‌سوزی را امکان‌پذیر می‌سازند و مداخله سریع را برای جلوگیری از تشدید و گسترش آن تسهیل می‌کنند و خسارات مالی را به حداقل می‌رسانند.

نصب سیستم اعلام حریق کارخانه چه مزایایی دارد؟

همانطور که گفته شد، کارخانه ها مملو از خطرات بالقوه متعددی هستند که بر اهمیت حیاتی نصب سیستم اعلام حریق در این تنظیمات صنعتی تاکید دارد. صرف نظر از اندازه، همه کارخانه ها در معرض خطرات آتش سوزی هستند. در حالی که برخی ممکن است تصور کنند که یک آشکارساز دود ساده کافی است، واقعیت مستلزم مشاوره با کارشناسان برای انتخاب و نصب یک سیستم اعلام حریق صنعتی مناسب برای کسب و کار است.

عملکرد اولیه سیستم اعلام حریق کارخانه این است که سریعاً ساکنان و مقامات را از وجود آتش آگاه کند و اقدامات سریع را برای مدیریت و مهار وضعیت انجام دهد و در نتیجه از جان و اموال محافظت کند. روشهای تخلیه باید برای همه سرنشینان کاملاً شناخته شده باشد و با شنیدن زنگ خطر خروج سریع را تضمین کند. در صورت بروز حریق، سیستم اعلام حریق سریعاً سرنشینان را مطلع می کند و حتی می تواند به خدمات اضطراری هشدار دهد. این ارتباط سریع زمان پاسخگویی را کاهش می دهد و آسیب اموال را به حداقل می رساند. سیستم‌های پیشرفته همچنین ممکن است با مکانیسم‌های اطفاء حریق مانند اسپرینکلرها ادغام شوند و به محض تشخیص، آتش را به سرعت خاموش کنند.

یک سیستم اعلام حریق کارآمد زمان واکنش را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد، آسیب اموال و هزینه های مرتبط را کاهش می دهد. علاوه بر این، با کاهش حق بیمه می تواند منجر به پس انداز طولانی مدت شود. برخی از کارخانه ها از سیستم های کنترل دسترسی برای تنظیم دسترسی پرسنل در داخل محل استفاده می کنند. با این حال، در طول حوادث آتش سوزی، این سیستم ها می توانند روند تخلیه را مختل کنند. اتصال سیستم اعلام حریق به سیستم های کنترل دسترسی می تواند به سرعت کنترل های دسترسی را در مواقع اضطراری غیرفعال کند و فرآیندهای تخلیه را تسریع کند.

گاهی اوقات، سیستم های اعلام حریق انتخابی ممکن است با نقص هایی مانند هشدارهای کاذب مواجه شوند، تا زمانی که مقامات عدم وجود آتش سوزی را تایید کنند، عملکرد کارخانه را مختل می کند. سیستم‌های با کیفیت بالا، چنین اتفاقاتی را به حداقل می‌رسانند و از قابلیت اطمینان فرآیند اعلام حریق اطمینان می‌دهند.

دتکتور اعلام حریق مناسب کارخانه و مراکز صنعتی

آشکارسازهای اعلام حریق یا دتکتور اعلام حریق نقش مهمی در تشخیص و هشدار نسبت به آتش سوزی در تنظیمات صنعتی و کارخانه ایفا می کنند. انواع دتکتورهای اعلام حریق صنعتی و کارخانه ای عبارتند از:

1. دتکتور دود: دتکتور دودی با تشخیص دود و ذرات معلق در هوا به دستگاه های اعلام حریق سیگنال می دهند که نشان دهنده وجود آتش است.

2. دتکتور حرارتی: دتکتور حرارتی دستگاه های اعلام حریق را با تشخیص تغییرات دما و سطوح گرما راه اندازی می کنند. آنها به ویژه برای محیط هایی که معمولاً دود تولید نمی شود، مانند کارگاه ها و سوله های بزرگ مناسب هستند.

3. دتکتور گاز: دتکتور گازی به هنگام تشخیص غلظت گازهای خطرناک، از جمله گازهای سمی، دستگاه های اعلام حریق را مطلع می کنند و خطر احتمالی آتش سوزی را نشان می دهند.

4. دتکتور جرقه: این دتکتورها به هنگام تشخیص جرقه و حوادث اشتعال مرتبط به دستگاه های اعلام حریق هشدار می دهند و به جلوگیری از شیوع آتش کمک می کنند.

سیستم اعلام حریق مناسب برای اطفاء حریق در کارخانه ها باید بر اساس عوامل مختلفی مانند ماهیت فعالیت های انجام شده، اندازه و طرح تاسیسات، مصالح مورد استفاده، ساختار ساختمان و مقررات ایمنی محل کار مربوطه انتخاب شود.

به طور کلی، یک سیستم اعلام حریق شامل دو جزء اصلی است: آشکارسازها و دستگاه های اعلام حریق. برای واحدهای صنعتی کوچک تا متوسط، یک سیستم مجهز به دتکتورهای دود و دستگاه های اعلام حریق پانل آدرس پذیر معمولاً کافی است. با این حال، تأسیسات بزرگتر ممکن است از به کارگیری یک سیستم اعلام حریق آدرس پذیر با آشکارسازهای گاز، دود، حرارتی و نوری بهره مند شوند. علاوه بر این، در سناریوهای خاصی، ممکن است از یک سیستم اعلام حریق هوشمند استفاده شود که قابلیت های نظارت، کنترل و مدیریت پیشرفته را از طریق استفاده از سیستم های کنترل و مدیریت پیشرفته ارائه می دهد.