آموزش مراحل نصب دتکتور اعلام حریق

امروزه با گسترش استفاده از انواع اعلام حریق به منظور کاهش صدمات و خسارات ناشی از آتش سوزی. سیستم های متنوعی از برندهای مختلف ایرانی و خارجی نصب و راه اندازی می شوند. نصب دتکتور اعلام حریق نیز بعنوان بخشی از این سیستم ها دارای روش ها و نکاتی است که رعایت کامل آنها می تواند تاثیر بسزایی در پیشگیری از خسارات جانی و مالی افراد داشته باشد.

آشکارسازها انواع مختلفی با کاربردهای متفاوت دارند که اغلب در مکان های بسته مورد استفاده قرار می گیرند. از انواع دتکتور اعلام حریق می توان به دتکتورهای دودی، حرارتی، گازی، شعله، ترکیبی و … اشاره نمود.

روش نصب دتکتور اعلام حریق

برای نصب دتکتور و سایر اجزای سیستم های اعلام حریق بهتر است از متخصصان ماهر و با تجربه کمک بگیرید. اما به طور کلی مراحل نصب شامل نکاتی است که به شرح آنها می پردازیم.

یکی از مهمترین نکات نصب، توجه به استانداردهای ایمنی می باشد:

• رعایت فاصله استاندارد از وسایل و لوازم گازسوز ( فاصله افقی 1 تا 3 متر و فاصله عمودی 2 تا 3 متر )
• رعایت فاصله از دیوار ها ( فاصله حدودا 30 سانتی متری و کمتر از 15 سانتی از سقف )
• استفاده از کابل سیگنال به شکل روکار یا داخل لوله با قدرت تحمل حداقل 30 دقیقه مجاورت حریق
• نصب تجهیزات سیستم اعلام حریق مطابق با استاندارد BS 5839
• کابل کشی سیستم ها مطابق با استاندارد BS 6207
• نصب دتکتور، شستی و آژیر اعلام حریق پس از اتمام سیم کشی

مراحل نصب

برای نصب دتکتور به سقف ابتدا باید پایه آن را به کمک پیچ و رولپلاک به سقف محکم ببندید. سپس سیم های آن را مطابق با دستورالعمل ارائه شده توسط کمپانی سازنده و فروشنده، به پایه دتکتور متصل می نمائید. مرحله آخر نصب هد دتکتور بر روی پایه مطابق نقشه است که این هد بر حسب نوع دتکتور دودی یا حرارتی و … دارای شکل های مختلفی است.

مدار سیستم های اعلام حریق به گونه ای است که در هر بخش یا زون می توان از دتکتور دودی، حرارتی، شاسی و … در اول، وسط یا آخر مدار استفاده نمود. دتکتورها در زمان نصب در سیستم اعلام حریق دارای پلاریته منفی و مثبت هستند.

سیم کشی دتکتورها به صورت موازی انجام می شود بطوریکه در مدار پشت سر هم قرار می گیرند و نباید انشعابی در مدار وجود داشته باشد. آخرین قطعه در مدار می تواند شاسی یا دتکتور باشد که عنصر انتهای خط EOL را روی آن نصب می کنند.

نکته مهم در نصب

استاندارد کمپانی های مختلف سازنده سیستم های اعلام حریق در خصوص تعداد دتکتور های قابل نصب در هر زون متفاوت است. پیش از نصب حتما به دفترچه راهنمای شرکت سازنده توجه کنید. اما به طور کلی مجموع تعداد دتکتورهای حرارتی و دودی در هر زون مطابق استاندارد BS، حداکثر 32 عدد می باشد.

بررسی باطری ها در نصب دتکتور

برای این کار ابتدا کلیه مقاومت های انتهای خط زون ها و آژیر ها را در ترمینال قرار دهید. دو عدد باطری 12 ولت را داخل پنل گذاشته، آنها را به کمک یک سیم رابط به شکل سری به هم وصل کنید. سپس باطری ها را به کمک سیم های منفی معمولا سیاه رنگ و مثبت معمولا قرمز رنگ موجود در برد اصلی، به دستگاه وصل کنید.

در اینجا نشانگر Power Supply Fault که اشکال تغذیه را نمایش می دهد روشن می شود. با اتصال ورودی اصلی به برق 220 ولت، چراغ Mains On روشن می شود و چنانچه باطری ها خالی نباشند، چراغ نشانگر اشکال تغذیه خاموش می شود.

روشن ماندن این چراغ بیانگر ضعیف، خالی یا نا مرغوب بودن باطری است و بهتر است از باطری جدید فول شارژ استفاده کنید.

نصب دتکتور در پارتیشن و فضای کوچک

در فضاهای کوچک با متراژ کم مهمترین مساله عدم وجود مانع در اطراف دتکتور و مختل کردن عملکرد آن است. برای نصب در اتاق های کوچک از قوانین فاصله گذاری سقف های مسطح تبعیت می شود. یعنی بهترین مکان نصب دتکتور در زیر سقف و تیر ها می باشد.

اشیایی که در عمق 10 درصدی فاصله سقف تا کف زمین باشند، مانع از جریان دود یا گاز و در نتیجه منجر به اختلال در عملکرد دتکتور می شوند. دیوار، پارتیشن یا هر وسیله بزرگی که جریان هوا را مختل کند و در سر راه رسیدن به دتکتور باشد، سبب بروز خطا در تشخیص دود یا گازهای سمی و خطرناک می شوند.

لایه بندی هوا

علیرغم موانع فیزیکی که بررسی شد، حتی لایه های مختلف هوا نیز می توانند مسیر رسیدن دود یا گاز را به دتکتورها سد نمایند. در نتیجه عملکرد سنسورها با کندی و اختلال مواجه می شود.

برای تقویت لایه های هوا نیز سه حالت کلی وجود دارد که باید حتما در زمان نصب مد نظر قرار داد:

حالت اول: با عایق بندی ضعیف در زیر سقف اتاق ها، یک لایه هوای گرم در اثر برخورد نور خورشید در زیر سقف ایجاد می شود. هوای سرد که سنگین تر است، هوای گرم را در قسمت بالا لایه بندی می کند.

حالت دوم: در این حالت برعکس مورد قبل، هوای سردی که زیر سقف قرار دارد با هوای سرد بیرون مخلوط و سردتر می شود. در نتیجه هوای گرم نیز در برخورد با این هوا، سرد و ترکیب شده، لایه ای قوی تر از سرما می سازد.

حالت سوم: سیستم های تهویه لایه هایی از هوای گرم یا سرد را به شکل مصنوعی می سازند. که این لایه ها می توانند سبب اختلال در عملکرد دتکتورها شوند.

نصب دتکتور دودی

از متداول ترین حسگر های تشخیص حریق، دتکتورهای دود می باشند که جزو متداول ترین نوع دتکتورها هاستند. دود های غیر عادی و گرم ناشی از آتش سوزی سنسور این آشکارسازها را فعال می کند. استفاده از دتکتورهای دود سبب پیشگیری از خسارات متعدد جانی و مالی شده، امروزه طرفداران بسیاری دارد.

از انواع دتکتور دود در هتل ها، موزه، مراکز تجاری، اداری، مسکونی، تفریحی، ورزشی و … استفاده می شود. حسگرهای شناسایی دود مناسب مکان هایی هستند که آلودگی متوسط یا بسیار کم است. از این دستگاه ها نمی توان در اماکن زیر استفاده کرد:

• محیط هایی که رطوبت بالاست مانند استخرها
• حشرات زیادی وجود دارد مانند گلخانه ها
• آلایندگی بالاست مانند کارخانجات و کارگاه ها
• محیط های صنعتی پردود
• مجاورت دریچه های تهویه هوا
• خارج از ساختمان مانند باغ و فضای سبز
• و …

نکات فاصله گذاری در نصب دتکتور

فاصله گذاری بین دتکتورها با توجه به محاسبه فاصله مرکز تا مرکز آنها اندازه گیری می شود. البته این روش برای اتاق هایی که سقف صاف و بدون مانعی دارند کاربرد دارد.

در ساختمان های مدرن امروزی امکان اندازه گیری فاصله به این روش وجود ندارد و از نرم افزارهای محاسبه گر تعیین زون برای فاصله گذاری صحیح استفاده می شود. این نرم افزار ها توسط شرکت سازنده مطابق با استانداردهای بین المللی ارائه می شود. این استانداردها بر حسب فاصله نامی 9.1 متر و شعاع تحت پوشش دتکتورها محاسبه می شوند.

روش فاصله گذاری استاندارد

برای فواصل نصب دتکتورهای دودی مطابق استاندارد NFPA 72، معیار مشخصی وجود ندارد و این معیار بر حسب نظر تولید کننده انجام می شود. بر حسب استاندارد مذکور، به منظور پیشگیری از بی نظمی احتمالی، فاصله دتکتورها رو با مقدار نامی 30 فوت یا همان 9.1 متر و با حرف S در نظر می گیرند.

برای محاسبه شعاع تحت پوشش هر یک از دتکتورها نیز فاصله نامی را در عدد 0.7 ضرب می کنند. به این شکل شعاع تحت پوشش برای حسگر های دود 6.4 متر محاسبه می گردد.

تعیین شعاع تحت پوشش آشکارسازها، امکان گسترش فاصله خطی بین آنها را به منظور استفاده بهینه از فضاهای کوچک و تنگ مانند راهرو ها فراهم می سازد.

در مواردی که عدد فاصله نوشته شده در راهنمای دستگاه شما،9.1 مطابق استاندارد NFPA 72 نبود. لازم است مراحل نصب را دقیقا مطابق راهنمای ارائه شده توسط سازنده که مطابق آزمایشات دقیق ارائه شده است، انجام دهید.

مشکلات رایج نصب دتکتور اعلام حریق

امروزه اکثر سقف ها مدل دار هستند و یا از سقف های کاذب غیر عایق، شیب دار و … استفاده می شود. در برخی موارد نیز سقف با تیرچه Joists قطع شده یا به دلیل وجود پارتیشن ها و قفسه ها، هوا لایه بندی شده است. و موانع زیادی برای عبور دود و رسیدن به موقع به سنسورها وجود دارد.

همچنین سیستم های تهویه که در اکثر مواقع در عملکرد دتکتورها اختلال به وجود می آورند. البته زمانیکه ارتفاع تیر و تیرچه از کف تا روکش سقف بیشتر از ده سانتی متر باشد، سقف صاف به حساب می آید. که نصب روی این نوع سقف ها معمولا ساده و بدون مشکل است.

تیرها در عمق کمتر از 10 درصد ارتفاع کف از سقف:

زمانیکه فاصله تیرها تا روکش سقف کم باشد، سقف مسطح است و بهتر است دتکتورهای دود نقطه ای را در کنار تیر ها و درست زیر سقف نصب کنیم. مطابق با استاندارد. بایستی حداکثر فاصله حسگرها تا محل وقوع احتمالی حریق، 0.7 برابر فاصله نامه استاندارد 9.1 متر باشد.

تیر های سقف مسطح برابر یا بیشتر از عمق 10%:

وقتی ارتفاع تیرهای زیر سقف عمق بیشتر از 10% یا برابر با آن را دارند، یک فضای جداگانه حاصل می شود. این فضا نیاز به مراقبت و کنترل مطابق قوانین خاص خود را دارد.

فاصله‌ی بین تیرها بزرگتر از 40% یا برابر با میزان ارتفاع سقف:

در این حالت نصب دتکتور دود باید دقیقا زیر سقف و بر دهانه هر یک از تیر ها انجام شود. زیرا تنها در این صورت است که آتش سوزی سریعا شناسایی می شود.

عمق تیرها بالای 10% و فاصله بین آنها کمتر از 40%:

برای فضاهای بزرگ و قفسه بندی شده که عمق تیرها بالای ده درصد و فاصله آنها نیز کمتر از چهل درصد ارتفاع سقف باشد. لازم است در نصب دتکتورها دقت و حساسیت بیشتری به خرج داده شود.

مناسب ترین محل نصب در این فضاها، دقیقا زیر سقف یا زیر تیر است. در صورت بروز حریق در زیر این سقف، به دلیل فاصله نزدیک بهم تیرها، جریان گاز با مشکل مواجه می شود. در نتیجه گازها به صورت موازی جریان پیدا می کنند.

تیرها با عمق بیش از 10% و فاصله‌ میانی بالای 40%:

در این شرایط هر دتکتور در فضای خالی بین تیر ها نصب می شود. در صورتیکه در این فضاهای خالی تنها یک دستگاه نصب شود، در هنگام آتش سوزی، هشدار و آلارم خطر دیر صادر می شود.

ستون حریق

به ستون دود ناشی از آتش سوزی ستون حریق گفته می شود که طبق یک استاندارد، در محدوده 22 درجه ای در حال نوسان می باشد. در نتیجه در هنگام بروز حریق زیر سقف، اگر فاصله تیرها بالای 40 درصد ارتفاع سقف تا کف باشد، ممکن است که کل ستون دود فقط فضای بین دو ستون را اشغال کند. در نتیجه انتشار جریان دود به شکل عمودی با تاخیر انجام شده، عملکرد دتکتور با تاخیر و اختلال مواجه شود.

نصب در سقف شیب دار

برای نصب دتکتورهای دودی در فضاهایی دارای سقف شیبدار باید دقت بیشتری به خرج داد. در این موارد زیر سقف و بین دهانه تیرها بهترین جای پیشنهادی برای نصب حسگرهای نقطه ای می باشد.

به دلیل اینکه خود تیرها یکی از موانع مهم انتشار دود و گاز به شمار می روند، محل مهمی برای فاصله گذاری دتکتورها به حساب می آیند. در نتیجه بهتر است دتکتورها در بین دهانه تیرها و به موازات آنها نصب شوند.

تاثیرات سقف های عایق بندی نشده

سقف هایی که فاقد عایق بندی هستند در روزهای گرم و آفتابی مشکلاتی به وجود می آورند. زیرا سبب لایه بندی شدید هوا شده، موانع مهمی برای رسیدن دود به حسگرها به شمار می روند. در اینگونه مواقع توصیه و دستورالعمل هایی وجود دارد که این مشکل را تعدیل نماید.

تعداد دتکتورها

با توجه به مساحت و ویژگی های محل مورد نظر، تعداد حسگرهای مورد نیاز محاسبه می شود. همچنین برخی مکان ها نیازمند نصب دتکتورهای گازی و برخی دیگر نیازمند چندین دتکتور دود هستند.

استفاده از دتکتورهای حرارتی، شعله یا گازی بسته به نوع محل و صنایعی که در مکان مورد نظر در جریان است، متفاوت است.